Psa użądliła pszczoła? Pogryzły go komary, a może końskie muchy? Co robić, gdy zwierzaka coś ukąsi?

Nawet najbardziej przezorny opiekun, który ma oczy wkoło głowy i robi absolutnie wszystko, aby uniknąć zagrażających zdrowiu i życiu pupila sytuacji, może mieć pecha i nie do końca upilnować zwierzaka, który przypadkiem nadepnie na owada lub kłapanie zębami w nieodpowiednim momencie.  Żyjemy w takim klimacie, że pszczoły, osy, szerszenie, końskie muchy czy komary są czymś zupełnie normalnym i trzeba mieć świadomość, że mogą nas ugryźć, ukąsić lub użądlić — naszego zwierzaka również i choćbyśmy bardzo chcieli, to pewnych rzeczy nie da się uniknąć. Czasami nawet możemy nie wyłapać momentu, w którym dojdzie do kontaktu z owadem, wtedy należy mieć świadomość tego jak wyglądają objawy ukąszenia, użądlenia lub ugryzienia poszczególnych gatunków. Zwykle są to trzy konkretne reakcje — obrzęk, podwyższona ciepłota w miejscu ugryzienia oraz świąd, ewentualnie ból porównywany do tego po dotknięciu pokrzywy.

Należy jednak pamiętać, że owady mogą przenosić zagrażające życiu bakterie, pasożyty lub wirusy, dlatego tak ważne jest, aby na wszystkie możliwe sposoby zapobiegać kontaktowi naszego pupila z tymi żyjątkami. Do tego najlepiej sprawdzą się wszelkiego rodzaju obroże biobójcze, tabletki zakupione u weterynarza, krople typu spot-on oraz dodatkowa ochrona w postaci naturalnych sprayów, przeznaczonych do użytku dla zwierząt, bo te dla ludzi mogą im zaszkodzić. Jeśli mamy w domu psa i kota, musimy pamiętać, by na psie nie używać środków z Permetryną, ponieważ jest ona toksyczna dla kotów i kontakt z nią skutkuje silnym zatruciem prowadzącym do śmierci.

Jakie owady najczęściej gryzą, żądlą lub kąsają nasze zwierzęta domowe ? 

Pchły

Pchły to krwiożercze owady, które wskakują na ciała naszych zwierząt i przemieszczają się po powierzchni skóry. Głowa, szyja, pachwina, krocze, obszar wokół odbytu i nasada ogona to częste miejsca, w których gromadzą się pchły, gryzą i podrażniają skórę. W rezultacie Twój zwierzak będzie się lizał, wygryzał lub drapał, próbując złagodzić podrażnienie. Ślina pcheł jest bardzo alergizująca, więc ugryzienie pojedynczej pchły może powodować swędzenie całego ciała psa lub kota. W skrajnych przypadkach dochodzi do zmian skórnych takich jak wypadanie włosów, zaczerwienienie, świąd, obrzęk, a nawet wtórne zakażenia bakteryjne, ponieważ pies się drapie i wylizuje, wygryza, robi rany na ciele, ślina sprawia, że skóra jest wilgotna, a jak wiadomo ciepło i wilgotno to idealne środowisko do rozwoju grzybów (np. malassesii, o której pisaliśmy tutaj)  i bakterii. Pchle zapalenie skóry to dość częste przypadki w dermatologii weterynaryjnej. 

Kleszcze

Kleszczy chyba nikomu nie trzeba przedstawiać, jednak spróbujmy:  kleszcze to wolno poruszające się pajęczaki z podgromady roztoczy, które pełzają po powierzchni sierści i skóry, dopóki nie znajdą odpowiedniego miejsca, aby wgryźć się w ciało zwierzęcia i żywić się jego krwią. Pysk, głowa, uszy, pachy, pachwiny, brzuch, przestrzenie między palcami to najczęstsze miejsca, które należy bardzo regularnie przeglądać w poszukiwaniu tych małych krwiopijców. Nie nabrzmiałe ciała kleszczy mierzą zaledwie kilka milimetrów średnicy i mogą pozostać niezauważone, dopóki się mocno nie napiją i urosną. Wokół ukąszenia kleszcza może wystąpić zaczerwienienie i niewielki obrzęk. Po usunięciu lub samoistnym odpadnięciu kleszcza może zostać mały strupek. Należy pamiętać, że kleszcze są nosicielami zagrażających życiu chorób takich jak babeszjoza, borelioza tularemia, bartonelloza czy erlichioza.

Roztocza

Roztocza, takie jak świerzbowiec (sarcoptes, nużyca itp.) to mikroskopijne owady, które wgryzają się głęboko skórę aby się tam rozmnażać, żywić i żyć. U zwierząt powoduje to niewyobrażalny świąd, przez co intensywnie się drapią, wygryzają i wylizują i tak jak w przypadku pcheł prowadzi do to wtórnych infekcji bakteryjnych lub grzybiczych, bądź obu na raz. Zmiany skórne mogą pojawiać się na całym ciele, ale najczęściej dotykają pach, pachwiny, brzegów uszu i obszarów z minimalnym owłosieniem (łokcie itp.). Wtórnie do świerzbu może wystąpić obrzęk, zaczerwienienie, wypadanie włosów, strupy, sączenie lub inne zmiany chorobowe.

Komary

Komarów również nie trzeba nikomu przedstawiać — te owady żywią się krwią ludzi i zwierząt. W niektórych rejonach świata przenoszą rozmaite choroby. Te polskie komary są jeszcze względnie bezpieczne, choć odnotowuje się już coś takiego jak robaczyca serca u psów i ta choroba przenoszona jest właśnie przez komary. Ukąszenia komara nie zagrażają życiu i zdrowiu naszych zwierząt — w miejscu ugryzienia pojawia się niewielki obrzęk i swędzenie, które z reguły ustępuje od kilku minut do kilku godzin po ugryzieniu. Komary najczęściej kąsają uszy, pysk obszary do ugryzienia. Po ukąszeniu komara można zaobserwować obrzęk, zaczerwienienie i pokrzywkę. Reakcja zapalna organizmu zmotywuje zwierzaka do swędzenia przez kilka minut lub godzin, ale prawdopodobnie nie będzie miała długotrwałych skutków.

Pszczoły, szerszenie i osy

Od szerszeni i os pszczołę odróżnia to, że w momencie ukąszenia pszczoła pozostawia w ciele swoje żądło, tym samym wyrywając sobie wnętrzności i po jakimś czasie umiera. Nie o sposobie wprowadzenia jadu pod skórę mamy tu mówić, jednak jest to dość istotny fakt, ponieważ żądło trzeba usunąć. Niezależnie od tego czy zwierzak został zaatakowany przez pszczołę, osę czy szerszenia — efekt zawsze będzie ten sam. Ból, pieczenie, obrzęk. Bywa nawet tak, że w miejscu ukąszenia potrafi rozwinąć się martwica skóry. Niestety ukąszenia przez pszczołę, szerszenia i osę mogą okazać się bardzo niebezpieczne w skutkach nie tylko przez lokalizację ugryzienia, ale i na możliwość wystąpienia reakcji anafilaktycznej u wrażliwych zwierząt, skłonnych do alergii. Jeśli pies lub kot zostanie ugryziony w okolice pyska, nosa, gardła lub nie daj boże we wnętrze jamy gębowej, lub przełyk nie zwlekajmy i natychmiast udajmy się do weterynarza, ponieważ przez obrzęk może dojść do niedrożności dróg oddechowych, co realnie zagraża życiu zwierzęcia. Pies lub kot ukąszony przez szerszenia, osę lub pszczołę będzie bardzo niespokojny, może piszczeć, będzie szukać dla siebie miejsca, może chcieć wykopać sobie dołek, by schłodzić miejsce ugryzienia — generalnie zwierzak będzie panikować i to naszym zadaniem jest pomóc mu w przyniesieniu ulgi. 

Mrówki

Ukąszenia mrówek nie są groźne, ale na pewno nieprzyjemne. W miejscu ugryzienia pojawia się obrzęk i świąd, który mija stosunkowo szybko i nie ma to wpływu na cały organizm zwierzaka. 

Muchy

Podobnie jak pchły i mrówki, ukąszenia much mają tendencję do powodowania bólu i obrzęków, ale zazwyczaj nie mają znaczących skutków dla organizmu, chyba że… No właśnie i tu sprawa się trochę komplikuje — najbardziej podatne na konsekwencje ugryzień much są bardzo młode zwierzęta oraz te geriatryczne lub upośledzone ruchowo. Muchy mają tendencję do składania jaj na tkankach, które uznają za atrakcyjne. Z jaj wykluwają się larwy, które potrafią wgryźć się w skórę zwierzęcia i żyć tam do osiągnięcia pełnej dojrzałości. Głównie dotyczy to wszelkich ran otwartych, otarć i oparzeń, także uważnie kontroluj stan ciała swojego zwierzaka.

Jak pomóc zwierzęciu, które zostało ugryzione, ukąszone lub użądlone? 

Sprawdź czy w ranie nie ma żądła 

Jeśli znajdziesz żądło w miejscu użądlenia, będziesz musiał je usnąć. Najlepiej użyć do tego celu pęsety lub specjalnych narzędzi do wyciągania kleszczy, dostępne są karty, lassa i specjalnie wyprofilowane patyczki. Zimny kompres, aby złagodzić obrzęk. Jeśli użądlenie lub ugryzienie puchnie, najlepiej jest zrobić w jego miejscu zimny okład. Wystarczy szmatka nasączona zimną wodą, lub kostka lodu owinięta w tkaninę. Pasta z sody oczyszczonej i wody Zrób pastę z sody oczyszczonej z niewielką ilością wody i nałóż ją na użądlenie lub ugryzienie, tak jak nakładasz maść na ukąszenie na ludzkiej skórze.

Nie używaj maści dostępnych bez recepty, chyba że lekarz weterynarii wyrazi na to zgodę. 

Kąpiel owsiana

Do ciepłej wody wsyp dużą ilość płatków owsianych, tak by woda została zabielona. Płatki powinny moczyć się około 20-30 minut. Odcedź wodę tak, aby nie pozostał w niej żaden płatek i zrób zwierzakowi kąpiel w wodzie, która pozostała po płatkach. Proteiny owsiane mają za zadanie złagodzić świąd i podrażnienie skóry. 

Żel Aloesowy

Psy i koty  mogą bezpiecznie używać żelu Aloe Vera. Nałóż cienką warstwę żelu w miejsce ugryzienia, ale upewnij się, że zwierzak nie będzie się wylizywać. Jeśli żel zostanie zlizany przez pupila, zwyczajnie nie spełni swojego zadania. 

Kiedy udać się do weterynarza, gdy psa lub kota ugryzie jakiś owad? 

Ocena sytuacji odgrywa tu kluczową rolę — w większości przypadków nie ma konieczności wizyty w gabinecie lekarza weterynarii, jednakże jest kilka sytuacji, które będą wymagały interwencji weterynarza. Po pierwsze ukąszenia, użądlenia, ugryzienie w okolice nosa, oka i wnętrza pyszczka — to realne zagrożenie zdrowia i życia.
Po drugie, jeśli zauważysz psa lub kota objawy wstrząsu anafilaktycznego. W ciągu kilku minut powinieneś znaleźć się w klinice.

Jakie są objawy wstrząsu anafilaktycznego po ugryzieniach owadów?

• Nagłe osłabienie, omdlenie
• Szybki i płytki oddech
• Podwyższona temperatura ciała
• Drgawki
• Wymioty
• Biegunka
• Trudności w nabieraniu powietrza
• Tachykardia — bardzo szybkie bicie serca.

Objawy te zwykle pojawiają się w ciągu dziesięciu minut od ukąszenia lub użądlenia przez owada i często towarzyszą im również inne, mniej poważne objawy takie jak niepokój, niemożność znalezienia sobie miejsca, szukanie chłodnej, ciemnej kryjówki, proszenie opiekuna o atencję lub odwrotnie — nadwrażliwość na kontakt.

Najważniejsze — nie panikuj — dopóki Twój zwierzak oddycha bez problemu, wizyta u weterynarza może nie być konieczna nawet jeśli pojawia się obrzęk, świąd czy ból. Zimne okłady, okłady z sody oczyszczonej lub octu (pod warunkiem że okłady nie są robione w okolicy oczu) powinny przynieść pupilowi ulgę.