Padaczka u psa - przyczyny, objawy, formy leczenia

Czym jest epilepsja? 

Napady padaczkowe są jednym z najczęściej zgłaszanych schorzeń neurologicznych u psów. Napad może być również nazywany konwulsjami lub drgawkami i jest to zazwyczaj tymczasowe mimowolne zaburzenie normalnej funkcji mózgu, któremu zwykle towarzyszy niekontrolowana aktywność mięśni, jednakże napady padaczkowe to nie tylko straszny obraz, w postaci psa niekontrolującego swojego ciała. Napady bywają różne, od totalnego braku kontaktu z psem przez samookaleczenie się, po silne drgawki. Padaczka to termin używany do opisania powtarzających się epizodów drgawkowych. W przypadku padaczki napady mogą być pojedyncze lub mogą występować w grupach, mogą być rzadkie i nieprzewidywalne lub mogą pojawiać się w regularnych odstępach czasu.

Co powoduje drgawki?

Istnieje wiele przyczyn napadów. Padaczka idiopatyczna to najczęstsza przyczyna ataków choroby u psów, jest to odmiana dziedziczna, związana z genami, ale jej dokładna przyczyna nie jest znana. Inne przyczyny to choroba wątroby, niewydolność nerek, guzy mózgu, uraz mózgu, nieprawidłowa ilość glukozy we krwi, lub toksyny wpływające na układ nerwowy. Napady często występują w chwilach zmieniającej się aktywności mózgu, na przykład podczas podniecenia lub karmienia, albo gdy pies zasypia lub się budzi. Psy chorujące na padaczkę między epizodami chorobowymi żyją całkowicie normalnie. 

Objawy epilepsji u psów

U psów, podobnie jak u ludzi, napady padaczkowe są spowodowane nieprawidłową aktywnością elektryczną mózgu. Istnieją trzy rodzaje napadów, których może doświadczyć Twój zwierzak, a każdy rodzaj napadu ma inne objawy.

• Napady ogniskowe występują w małych obszarach tylko połowy mózgu psa. Jeśli twój pies doświadcza napadu ogniskowego, objawy, które zobaczysz, będą zależeć od tego, w którym rejonie mózgu doszło do nieprawidłowości elektrycznych. Okazjonalne ruchy wynikają z nieprawidłowej aktywności w obszarze motorycznym mózgu psa i powodują nietypowe ruchy, takie jak potrząsanie głową, powtarzające się skurcze mięśni tylko jednej kończyny lub rytmiczne mruganie powiekami. Jeśli napad wynika z nieprawidłowej aktywności elektrycznej w części mózgu psa zwanej autonomicznym układem nerwowym, możesz zauważyć objawy, takie jak rozszerzone źrenice, wymioty lub nadmierne ślinienie. Napady ogniskowe w innych obszarach mózgu Twojego zwierzaka mogą powodować nietypowe zachowania, takie jak niepokój, niewyjaśniony strach, poszukiwanie uwagi lub agresję. 
• Napady uogólnione występują po obu stronach mózgu zwierzęcia. Często psy, które doświadczają uogólnionego napadu, tracą przytomność i nie jest niczym niezwykłym, że występuje oddawanie moczu lub defekacja. Ponieważ napady uogólnione wpływają na obie strony mózgu, ruchy spowodowane tymi napadami będą miały wpływ na obie strony ciała psa, a nie na jedną kończynę, bądź prawą lub lewą stronę ciała.
  

Napady uogólnione u psów dzielą się na pięć kategorii:

• Napady toniczne prowadzą do skurczów lub sztywnienia mięśni, które mogą trwać zaledwie kilka sekund do kilku minut.
• Napady kloniczne powodują szybkie skurcze mięśni
• Napady toniczno-kloniczne zaczynają się od napadu tonicznego, po którym następuje napad kloniczny.
  
• Napady miokloniczne to sporadyczne napięcie i rozkurczanie mięśni, które zwykle występują po obu stronach ciała psa.
• Napady atoniczne są również nazywane atakami omdleniowymi, ponieważ pies doświadcza nagłej utraty napięcia mięśniowego, co powoduje upadek. Zwykle towarzyszy temu utrata przytomności i niekontrolowanie zwieraczy. 

Co dzieje się podczas typowego napadu?
Napady składają się z trzech elementów:

1. Faza przednapadowa (aura) to okres zmienionego zachowania, w którym pies może się ukrywać, wyglądać na zdenerwowanego lub szukać właściciela. Może być niespokojny, nerwowy, marudzić, drżeć lub się ślinić. Może to potrwać od kilku sekund do kilku godzin. Ten okres poprzedza napad drgawkowy, tak jakby pies wyczuwał, że coś ma się wydarzyć.
2. Faza napadu może trwać od kilku sekund do kilku minut i może mieć różny wygląd. Faza napadu może wahać się od łagodnych zmian w świadomości mentalnej, takich jak oszołomienie, łagodne drżenie, wpatrywanie się bez celu, oblizywanie się, aż do całkowitej utraty przytomności i funkcji ciała. Jeśli pies doświadcza pełnego napadu z utratą przytomności, wszystkie mięśnie ciała poruszają się spastycznie i nieregularnie. Pies zwykle przewraca się na bok i wiosłuje nogami, podczas gdy wydaje się być sparaliżowany. Głowa będzie często odchylana do tyłu. Może wystąpić oddawanie moczu, defekacja i ślinienie. Jeśli napad nie ustąpił w ciągu pięciu minut, mówi się, że pies ma stan padaczkowy lub napad przedłużający.
3. W fazie ponapadowej lub bezpośrednio po zakończeniu napadu występuje splątanie, dezorientacja, ślinienie, niepokój, a nawet chwilowa ślepota. Nie ma bezpośredniej korelacji między nasileniem napadu a czasem trwania fazy ponapadowej.

Czy napad padaczkowy jest dla psa bolesny? 

Pomimo dramatycznego i gwałtownego pojawienia się napadu, nie są one bolesne, chociaż pies może odczuwać dezorientację i być może panikę, ponieważ zupełnie nie rozumie co się z nim dzieje. Wbrew powszechnemu przekonaniu psy nie połykają języka podczas napadu. Jeśli włożysz mu do pyska palce lub jakiś przedmiot, nie pomożesz swojemu zwierzakowi i narażasz się na duże ryzyko silnego pogryzienia lub zranienia psa. Ważne jest, aby pies nie upadł lub nie zranił się, uderzając o kant mebla lub innych przedmiotów. Dopóki znajduje się na podłodze lub ziemi, istnieje niewielka szansa na wystąpienie szkody.

Co to jest stan padaczkowy?

Stan padaczkowy jest poważną i zagrażającą życiu sytuacją. Charakteryzuje się napadami trwającym ponad pięć minut. O ile dożylne leki przeciwdrgawkowe nie zostaną natychmiast podane w celu powstrzymania napadów padaczkowych, pies może umrzeć lub doznać nieodwracalnego uszkodzenia mózgu. Jeśli wystąpi stan padaczkowy, należy natychmiast zgłosić się do lekarza weterynarii.

W jaki sposób diagnozuje się padaczkę u psów? 

Pierwszy atak padaczkowy psa może być niemałym szokiem dla opiekuna i nie ma w tym niczego dziwnego. Niemniej jednak nawet jeśli napad się nie powtórzy, tak czy siak warto podjąć niezbędne kroki w kierunku odpowiedniej diagnostyki. Weterynarz proces diagnostyczny rozpocznie od zebrania szczegółowego wywiadu, koncentrując się na możliwym narażeniu na substancje trujące lub halucynogenne, zapyta również, czy w przeszłości nie doszło do jakiegoś urazu w obrębie czaszki.  Weterynarz wykona również badanie fizykalne, badania krwi i moczu, a czasem elektrokardiogram (EKG). Testy te wykluczają zaburzenia wątroby, nerek, serca, elektrolitów i poziomu cukru we krwi. Jeśli te testy są prawidłowe i zwierzak nie był narażony na działanie substancji toksycznych, oraz w przeszłości nie doszło do urazu w obrębie głowy, może być zalecona dalsza diagnostyka, w zależności od ciężkości i częstotliwości napadów. Napady sporadyczne (rzadziej niż raz w miesiącu) nie są tak niepokojące, ale mogą być częstsze lub bardziej nasilone. W takim przypadku można przeprowadzić analizę płynu mózgowo-rdzeniowego. Zazwyczaj przy diagnostyce padaczki niezwykle pomocny okazuje się rezonans magnetyczny lub tomograf komputerowy, aby prawidłowo ocenić struktury mózgu. 

Jakie rasy są genetycznie predysponowane do padaczki idiopatycznej? 

Padaczka idiopatyczna może być dziedziczona u wielu ras, w tym:

• Owczarek australijski,
• Owczarek belgijski
• Owczarek niemiecki
• Berneński pies pasterki 
• Border Collie
• Beagle
• Border Terrier
• Cavalier King Charles spaniel
• Jamnik
• Springer spaniel
• Szpic fiński 
• Golden Retriever
• Labrador Retriever
• Wilczarz irlandzki
• Lagotto Romagnolos
• Petit Basset Griffon Vendeens 
• Owczarek szetlandzki
• Pudel standardowy

U powyższych ras statystycznie najczęściej występuje padaczka idiopatyczna, nie oznacza to jednak, że u innych ras nie może ona wystąpić. Chorobą może zostać dotknięta każda rasa, z mieszańcami włącznie. 

Jak leczy się lub zapobiega napadom?

1. Leczenie zwykle rozpoczyna się dopiero po tym, jak zwierzę ma:
2. Więcej niż jeden napad w miesiącu.
3. Skupiska napadów, w których po jednym napadzie następuje bezpośrednio drugi.
   
4. Napady padaczkowe typu grand mal, które są ciężkie lub długotrwałe.

Dwa najczęściej stosowane leki w leczeniu napadów padaczkowych u psów to fenobarbital i bromek potasu. Trwają badania nad stosowaniem innych leków przeciwdrgawkowych, a coraz popularniejsze stają się nowsze leki przeciwdrgawkowe, takie jak zonisamid i lewetyracetam. Terapia skojarzona jest często stosowana u psów, które słabo reagują na standardowe leczenie. Po rozpoczęciu leczenia przeciwdrgawkowego należy je kontynuować do końca życia psa. Istnieją dowody na to, że jeśli leczenie przeciwdrgawkowe zostanie rozpoczęte, a następnie przerwane, pies może być narażony na większe ryzyko wystąpienia cięższych napadów. Jeśli z jakiegoś powodu konieczne jest odstawienie lub zmiana leków przeciwdrgawkowych, lekarz weterynarii udzieli Ci szczegółowych instrukcji, jak to zrobić. Nigdy nie działaj na własną rękę. 

Skutki uboczne leków przeciwpadaczkowych:

Psy przyjmujące leki przeciwdrgawkowe mogą doświadczać skutków ubocznych ich działania, ale często ustępują one w ciągu kilku tygodni. Możliwe skutki uboczne leków przeciwpadaczkowych mogą obejmować senność, zwiększony apetyt i pragnienie, ślinotok, wymioty, biegunkę, osłabienie, przyrost masy ciała, niepokój i inne zmiany behawioralne.

Znaczenie diety w kontrolowaniu padaczki u psów:

Badania wykazały, że dieta może odgrywać kluczową rolę w kontrolowaniu padaczki u psów. Jeśli Twój pies jest leczony na epilepsję, ważne jest, aby nie zmieniać tego, co je, bez uprzedniej konsultacji z weterynarzem. Zmiany w tym, co i kiedy je pies, mogą wpływać na skuteczność działania leków przeciwpadaczkowych. Obejmuje to podawanie resztek ze stołu lub dawanie psu smakołyków. Jeśli chodzi o kontrolowanie padaczki, konsekwencja w diecie psa często może się opłacać. Istnieją również obiecujące wyniki w kontrolowaniu napadów padaczkowych u psów za pomocą specjalnej diety. U psów, które przeszły na dietę bogatą w trójglicerydy średniołańcuchowe (MCT), często obserwuje się zmniejszenie liczby i nasilenia napadów.

Życie z psem z epilepsją

Życie z psem chorującym na epilepsję nie jest łatwe, ale możliwe. Jeśli leczenie jest odpowiednio zaordynowane i opiekun stosuje się do wytycznych weterynarza, liczba ataków może zostać zmniejszona o ponad połowę, w wielu przypadkach drgawki występują sporadycznie. Najważniejsze jest to, żeby psa chorującego na epilepsję zawsze zostawiać w bezpiecznym dla niego miejscu, kiedy już musimy wyjść z domu, tak by zwierzak nie mógł zranić się o kanty mebli czy spaść z kanapy w trakcie ataku. Utrzymanie diety, poziomu aktywności fizycznej również jest kluczowym elementem w życiu z chorym psem. Najważniejsza jednak jest regularność podawania leków, tak aby ich poziom w organizmie ciągle był równy, w razie potrzeby warto skonsultować się z weterynarzem, aby zwiększyć lub nieznacznie zmniejszyć dawkę leków. Psu chorującemu na epilepsję trzeba zapewnić maksymalny spokój i wyrobić rutynę, w której będzie czuć się bezpiecznie. Każda zmiana może wiązać się z silnymi emocjami zwierzaka, a w konsekwencji atakiem padaczkowym.