Nadczynność tarczycy u kota - objawy i sposoby leczenia
Czym jest tarczyca?
Tarczyca to tak zwany gruczoł dokrewny. Położony jest blisko tchawicy, tuż poniżej krtani. Głównym hormonem wytwarzanym przez tarczycę jest tyroksyna (FT4), ale również, trijodotyronina (FT3). Hormony tarczycy mają dalekosiężny wpływ na organizm, regulują pracę niemal każdego układu w ciele zwierzęcia - nerwowego, sercowo-naczyniowego, płciowego, pokarmowego, a także termoregulację, metabolizm białek, węglowodanów i tłuszczów oraz gospodarkę wodno-elektrolitową i wapniowo-fosforanową. Funkcja tarczycy jest kontrolowana przez przysadkę mózgową za pośrednictwem hormonu zwanego hormonem stymulującym tarczycę (TSH).
Co to jest nadczynność tarczycy?
Nadczynność tarczycy to stan, w którym tarczyca rozwija nieprawidłową tkankę i wytwarza ona zbyt dużo FT4 i FT3 (hormony tarczycy), powodując przyspieszenie funkcji organizmu. W większości przypadków powiększenie tarczycy spowodowane jest nienowotworowym guzem zwanym gruczolakiem. Niektóre przypadki nadczynności tarczycy są spowodowane przez nowotwory złośliwe zwane gruczolakorakiem tarczycy. Chociaż przyczyna nadczynności tarczycy u kotów nie jest znana, możliwe czynniki ją wywołujące to niedobory lub nadmiar niektórych związków w diecie oraz chroniczne narażenie na chemikalia, w żywności lub środowisku, zaburzające pracę tarczycy. Hormony tarczycy wpływają na prawie wszystkie narządy w ciele; dlatego choroba tarczycy często powoduje wtórne problemy.
Jakie są objawy nadczynności tarczycy?
Hormony tarczycy pełnią wiele funkcji w organizmie, więc objawy nadczynności tarczycy mogą obejmować:
- Wzrost apetytu
- Zwiększone pragnienie
- Utrata masy ciała
- Niepokój lub wzrost aktywności, problemy behawioralne, agresję i rozdrażnienie.
- Słaba matowa sierść, która intensywnie wypada, miejscowe wyłysienia
- Wymioty lub biegunka
- Oddawanie moczu w różnych miejscach w domu (poza kuwetą)
- Szybkie tętno
- Wysokie ciśnienie krwi
Jak diagnozuje się nadczynność tarczycy?
Obserwacja własnego zwierzęcia jest w tym wypadku kluczowa, jeśli zauważysz, że kot ma zdecydowanie większy apetyt, a mimo to chudnie, zaczyna intensywne linieć i więcej pije, to są sygnały, że należy wybrać się do weterynarza, który na podstawie opisanych objawów, poza standardowym badaniem fizykalnym zleci badania dodatkowe, czyli najprawdopodobniej badanie krwi. Morfologia, biochemia, panel wątrobowy i najważniejsze, panel tarczycowy. Jedną z trudności jest to, że zmiany w organizmie, które występują z powodu nadczynności tarczycy (szczególnie wysokie ciśnienie krwi), mogą maskować wczesną chorobę nerek. Może to zostać ujawnione, gdy nadczynność tarczycy zostanie odwrócona przez leczenie, ale często nie można tego zobaczyć w testach przed leczeniem.
Jak leczy się nadczynność tarczycy?
Istnieją cztery opcje leczenia nadczynności tarczycy u kotów: leki, terapia jodem radioaktywnym, zabieg chirurgiczny oraz dieta. Każda opcja leczenia ma swoje zalety i wady. Leczenie kota z powodu nadczynności tarczycy będzie zależeć od konkretnych okoliczności, w tym ogólnego stanu zdrowia pacjenta, zdolności i chęci właściciela do regularnego leczenia kota oraz względów finansowych.
Leki
Nadczynność tarczycy można łatwo opanować, podając zwierzęciu codziennie leki regulujące pracę tarczycy. Tabletki nie leczą choroby, blokują jedynie nadmierną produkcję hormonu tarczycy i trzeba je podawać przez całe życie, zwykle dwa lub trzy razy dziennie, w regularnych odstępach czasu. Wiele kotów żyje długo i szczęśliwie dzięki lekom kontrolującym nadczynność tarczycy, mimo to wskazane są regularne wizyty w gabinecie weterynaryjnym i kontrolne badania krwi w celu sprawdzenia, czy poziom hormonów w organizmie jest odpowiedni.
Terapia jodem radioaktywnym
Podczas leczenia jod radioaktywny podawany jest w postaci zastrzyku i szybko wchłania się do krwiobiegu. Jod, który jest niezbędny do produkcji zarówno FT3, jak i FT4, jest wychwytywany przez tarczycę, a emitowane promieniowanie niszczy nieprawidłową tkankę tarczycy, nie uszkadzając otaczających ją tkanek ani przytarczyc. Większość kotów leczonych radioaktywnym jodem ma normalny poziom hormonów w ciągu jednego do dwóch tygodni od rozpoczęcia leczenia.
Zaletą terapii jodem radioaktywnym jest to, że zabieg najczęściej leczy nadczynność tarczycy, nie ma poważnych skutków ubocznych i nie wymaga znieczulenia. Wiąże się to jednak z przenoszeniem i wstrzykiwaniem substancji radioaktywnej, która jest dozwolona tylko w obiektach posiadających specjalną licencję na stosowanie radioizotopów. Radioaktywność nie stanowi znaczącego zagrożenia dla kota, ale osoby, które mają bliski kontakt z kotem, wymagają środków ostrożności. Leczony kot musi pozostać w szpitalu, dopóki poziom promieniowania nie spadnie do akceptowalnych limitów. Zwykle oznacza to, że kot będzie musiał być hospitalizowany przez trzy do pięciu dni po leczeniu. Ze względu na ścisłe wytyczne dotyczące leczenia, większość obiektów nie wpuszcza odwiedzających w tym okresie.
Chirurgia
Usunięcie gruczołów tarczycy, zwane tyroidektomią chirurgiczną, jest stosunkowo prostą procedurą, która ma dobry wskaźnik powodzenia. Zaletą operacji jest to, że u większości kotów prawdopodobnie przyniesie ona długotrwałe lub trwałe wyleczenie, a zatem eliminuje potrzebę długotrwałego podawania leków.
Operacja wymaga jednak znieczulenia ogólnego i może wystąpić dodatkowe ryzyko, jeśli starsze koty mają problemy z sercem, nerkami lub inne problemy, które mogą powodować komplikacje. Jednym z głównych zagrożeń związanych z chirurgiczną tyroidektomią jest nieumyślne uszkodzenie przytarczyc, które znajdują się w obrębie tarczycy i mają kluczowe znaczenie dla utrzymania stabilnego poziomu wapnia we krwi. Leki i radioaktywna terapia jodem są tak samo skuteczne w leczeniu nadczynności tarczycy u kotów jak operacja i są mniej inwazyjne, więc leczenie chirurgiczne jest rzadko wybierane w leczeniu tego schorzenia.
Dieta
Badania sugerują, że u niektórych kotów z nadczynnością tarczycy ograniczenie ilości jodu w diecie może być realną opcją leczenia tej choroby. Może to być szczególnie przydatne u kotów ze schorzeniami, które uniemożliwiają inne opcje leczenia. Ograniczenie spożycia jodu w diecie jest jednak nieco kontrowersyjne ze względu na obawy dotyczące wpływu długotrwałego ograniczenia jodu na ogólny stan zdrowia oraz możliwość, że taka dieta może faktycznie odbić się i pogorszyć nadczynność tarczycy. Trwają badania nad tą potencjalną opcją leczenia.
Na temat ogólnych zaleceń żywienia kotów, w zależności od wieku możecie przeczytać tutaj:
Jakie problemy wtórne mogą wystąpić przy nadczynności tarczycy u kotów?
Ze względu na ważną rolę, jaką odgrywa w organizmie tarczyca, u niektórych kotów z nadczynnością tarczycy pojawiają się problemy wtórne, w tym choroby serca i wysokie ciśnienie krwi.
Podwyższone hormony tarczycy stymulują serce do wytężonej pracy, co skutkuje podniesionym ciśnieniem krwi i silniejsze skurcze mięśnia sercowego co w konsekwencji z czasem może skutkować pogrubieniem lewej komory serca. Nieleczone i niekontrolowane zmiany mogą ostatecznie zaburzyć normalne funkcjonowanie serca, a nawet prowadzić do jego niewydolności. Nadciśnienie może powodować uszkodzenie narządów, w tym oczu, nerek, serca i mózgu. Jeśli zdiagnozowane zostanie nadciśnienie wraz z nadczynnością tarczycy, mogą być potrzebne leki kontrolujące ciśnienie krwi, co zmniejsza ryzyko dalszych powikłań. Z tego powodu niektóre koty z nadczynnością tarczycy mogą wymagać włączenia leków nasercowych i obniżających ciśnienie.
Rokowanie dla kotów z nadczynnością tarczycy jest ogólnie dobre przy odpowiedniej terapii. W niektórych przypadkach powikłania dotyczące innych narządów mogą pogorszyć to rokowanie. Większość kotów bardzo dobrze znosi leczenie. Jednak bardzo ważne jest połączenie troskliwej opieki domowej z profesjonalną opieką weterynaryjną, aby zoptymalizować plan leczenia kota.
Dlaczego tak ważne jest leczenie nadczynności tarczycy?
Koty z nadczynnością tarczycy mają nie tylko obniżoną jakość życia, ale nieleczona choroba może prowadzić do niewydolności serca, ślepoty, problemów neurologicznych lub wskutek rozregulowania pracy całego organizmu nawet do śmierci. Dlatego zaleca się zabranie kota do weterynarza, jeśli zauważy się jakiekolwiek oznaki nadczynności tarczycy.
