Kocie wąsy - wszystko o wibrysach

Wibrysy, bo tak poprawnie nazywają się kocie wąsy, to tak zwane włosy czuciowe. Zupełnie jak sierść czy paznokcie, wibrysy są wytworem skóry, jednakże od zwykłych włosów odróżnia je to, że są dwa, a nawet trzy razy grubsze. Wibrysy wyrastają z głęboko osadzonych mieszków włosowych. Owe mieszki umiejscowione są bardzo blisko zatoki żylnej, a to silnie ukrwione i unerwione okolice. Dlatego kocie wąsy są tak bardzo wrażliwe na dotyk i pełnią w kocim życiu szereg istotnych funkcji. Wibrysy umiejscowione są na pyszczku kota po obu jego stronach, na brodzie, brwiach i przednich łapach w okolicy nadgarstków, po wewnętrznej części łap.

Ile wąsów mają koty?

Większość kotów ma około 12 wibrysów po każdej stronie pyszczka, rozmieszczonych symetrycznie, w 3-4 rzędach. Od 3 do 6 nad każdym okiem i kilka krótszych na brodzie, oraz 2 do 3 wibrysów na przednich łapkach od wewnętrznej strony. W sumie to 36-45 wibrysów. Po co im ich aż tyle? Otóż wibrysy w kocim życiu pełnią szereg bardzo istotnych funkcji, od komunikacji emocji, przez pomoc w orientacji w przestrzeni po pomoc w polowaniu. Główną funkcją kocich wąsów jest zmysł dotyku. Mieszki, z których wyrastają sztywne i długie włosy, są otoczone komórkami czuciowymi. Komórki te przekazują informacje dotykowe, które są podobne do sygnałów wysyłanych przez opuszki palców do mózgu. Komórki czuciowe są stymulowane przez najmniejsze wibracje we sierści, dzięki czemu koty mogą nie tylko wyczuć stałe przedmioty, o które się ocierają, ale nawet zauważyć prądy powietrza pochodzące z ruchu w pobliżu.

Pomaga to kotom w:

• Lepszej ocenie swojego otoczenia z bliskaUnikaniu zagrożeń uszkodzenia oczu i pyszczka, do których może dojść w kontakcie z gałęziami i innymi niebezpiecznymi przedmiotami.
• Bardziej skutecznym polowaniu w ciemności.
• Ocenie czy kot zmieści się w ciasną przestrzeń, którą upatrzył sobie na kryjówkę. 
• Orientacja w przestrzeni.
• Niektóre komórki mieszków włosowych mają również zdolność proprioceptywną, co oznacza, że ​​sposób, w jaki grawitacja przyciąga włosy czuciowe, powie kotu, w jaki sposób są one zorientowane w stosunku do podłoża. To bardzo ważne dla zwierzęcia, które wedle przysłowia zawsze spada na cztery łapy (niestety nie zawsze tak jest w praktyce). 

Kocie wąsy bardzo dużo mówią nam o stanie emocjonalnym, w jakim znajduje się zwierzak, a wszystko to za sprawą małych mięśni wokół nasady wibrysów, dzięki którym, mogą nimi sterować w zależności od nastroju. Np. kot, który się boi, będzie miał uszy położone po sobie, a jego wąsy pójdą w ślad za uszami. Kot, który zaś jest czujny lub zaciekawiony będzie miał postawione uszy i szeroko rozłożone wąsy, co może sugerować, że albo zobaczył zdobycz, albo jest bardzo czymś zainteresowany i próbuje to zbadać. Więcej o mowie kociego ciała przeczytasz tutaj. 

Chociaż kocie wąsy przekazują informacje sensoryczne, zbudowane z keratyny, podobnie jak sierść, pazury czy włosy ludzkie i same w sobie nie mają czucia. Jednakże każdy mieszek włosowy, w którym osadzony jest wibrys, może być powiązany z aż 100-200 neuronami, a nadmierna stymulacja wąsów sprawia kotu dyskomfort, dlatego tak ważne jest dbanie o to by naczynia, w których podawana jest woda i pokarm były odpowiednio przystosowane do kocich potrzeb, aby nie podrażniać niepotrzebnie tych wrażliwych struktur. 

Czy kotom wypadają wibrysy? 

Tak, podyktowane jest to naturalnym cyklem życia włosa, dlatego nie panikujmy jeśli znajdziemy wibrys, który stracił kontakt z kocim ciałem. Wibrysy jak włosy odrastają, i nigdy nie wypadają w ilości większej niż 1 do dwóch na raz. Jeśli kot traci więcej wibrysów w jednym czasie może to sugerować stan chorobowy taki jak infekcja mieszków włosowych, alergie skórne, świerzb, zapalenie naczyń krwionośnych itp. Jeśli zauważysz, że kot nadmiernie linieje i wypadają mu wibrysy w dużej ilości, koniecznie skontaktuj się z weterynarzem, który przeprowadzi odpowiednie badania. Może minąć od 6 tygodni do 3 miesięcy, zanim wibrys na pyszczku kota odrośnie do odpowiedniej długości, aby poprawnie funkcjonować. To normalne, że w przypadku niektórych kolorów sierści białe wąsy odrastają jako czarne lub odwrotnie. Zmiana koloru nie wpłynie na ich funkcję. 

Czy można obcinać kotom wąsy? 

Odpowiedź na to pytanie jest bardzo prosta! Zdecydowanie nie. Ponieważ nerwy są związane z mieszkiem włosowym, a nie z samymi włosami, obcinanie wąsów kota samo w sobie nie jest bolesne, ale nie należy tego robić. Nawet koty niewychodzące polegają na bodźcach czuciowych wysyłanych z wibrysów do mózgu i nagła zmiana długości wąsów może je zdezorientować, bo są one niejako poziomicą, taśmą mierniczą pomagającą w ocenie odległości od przedmiotów i ich tekstur.

Wąsy są tak ważne, że około 40% obszaru sensorycznego w mózgu kota jest przeznaczone do odbierania bodźców czuciowych wysyłanych z wibrysów. W rzeczywistości każdy pojedynczy wąsik można prześledzić do określonego miejsca w mózgu.

Koty potrzebują wibrysów  tak, jak ludzie potrzebują opuszków palców lub oczu.Co ciekawe rozmiar wąsów odpowiada wielkości kota. Kocie wibrysy są  proporcjonalne do szerokości jego ciała (łącznie z sierścią). Kot wykorzystuje je, aby wiedzieć, czy zmieści się w wąskich przestrzeniach. Ogólnie rzecz biorąc, im pulchniejszy lub bardziej puszysty jest kot, tym dłuższe są jego wąsy. Kot Maine coon – największa udomowiona rasa kotów – może mieć wąsy o długości nawet 15 cm, podczas gdy prawie bezwłosy Cornish Rex zazwyczaj ma wyjątkowo krótkie wibrysy, które są poskręcane. Według Księgi Rekordów Guinnessa najdłuższe kocie wąsy na świecie należą do kotki Fullmoon's Miss American Pie aka Missi — mierzą one około 20 cm długości.